روابط هفتاد ساله و همواره پر از فراز و نشیب ایران و پاکستان، در بسیاری از مواقع تابعی از شرایط و موقعیت منطقه‌ای و بین‌المللی بوده و این دو کشور به لحاظ وضعیت ژئوپلیتیکی و مجاورت با منطقه استراتژیکی همچون خلیج فارس همیشه مورد توجه قدرت‌های منطقه ای و جهانی بوده و هست.
سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و جمعی از مقامات عالی‌رتبه نظامی کشورمان به پاکستان سفر کرده‌اند و قرار است توسعه همکاری‌ها و مناسبات دفاعی تهران و اسلام‌آباد، گسترش همکاری مشترک مرزی، مبارزه با تروریسم و بررسی تحولات منطقه‌ای و جهان اسلام به عنوان محورهای گفت‌وگوی دو طرف بررسی شود. همچنین ارزیابی توافق‌های دفاعی دو کشور در سفر آبان 96 فرمانده ارتش پاکستان به تهران از دیگر محورهای گفت‌وگوی سرلشکر باقری با ژنرال «قمر جاوید باجوا» عنوان شده است.
با توجه به موقعیت جغرافیایی و مرزهای مشترک دو کشور، همکاری ایران و پاکستان در راستای ارتقای امنیت در مرزهای مشترک دو کشور در اولویت برنامه‌های امنیتی دو کشور قرار گرفته است و این سفر نشان می‌دهد که تهران از اراده لازم در این زمینه برخوردار است و برای تقویت همکاری‌های دفاعی با اسلام آباد محدودیتی قائل نیست.
با توجه به این شاخص‌ها و توافقاتی که از قبل صورت گرفته است، کارشناسان سیاسی و نظامی سفر هیات عالی‌رتبه ستاد کل نیروهای مسلح ایران به پاکستان را در چهارچوب تحولات امنیتی منطقه و جهان اسلام و تقویت همگرایی نظامی منطقه‌ای، مهم ارزیابی می‌کنند.
آبان ماه سال گذشته بود که «قمر جاوید باجوا» عالی‌ترین ژنرال پاکستان به تهران سفر کرد و با مقامات عالی‌رتبه کشوری و لشکری جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد که در آن زمان، این سفر به ایران بازتاب وسیعی در سطح منطقه و جهان داشت و تحلیلگران سیاسی از آن سفر به عنوان نقطه عطف در گسترش روابط و مناسبات دو کشور همسایه یاد کردند.
البته پس از سفر ژنرال باجوا به تهران، رفت و آمد مقامات نظامی دو کشور نیز ادامه یافت. اسفند سال گذشته امیر سرتیپ خلبان «حسن شاه صفی» فرمانده نیروی هوایی ارتش با ژنرال قمر جاوید باجوا فرمانده ارتش پاکستان در مقر فرماندهی ارتش واقع در شهر راولپندی دیدار و گفت‌وگو کرد. همچنین ژنرال «بلال اکبر» رئیس ستاد ارتش پاکستان در سفر به تهران با مقامات عالی‌رتبه سپاه پاسداران و ارتش ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیز پنج ماه پیش در راس هیاتی بلندپایه به پاکستان سفر کر و با رییس نیروی مبارزه با مواد مخدر پاکستان و رییس دفتر مبارزه با جرم و جنایت سازمان ملل در پاکستان و نمایندگان کشورهای خارجی مقیم این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.
با توجه به اهمیتی که ایران و پاکستان بر تقویت همکاری‌های امنیتی در مرزهای دو کشور دارند، اسلام آباد و تهران به یکدیگر تعهد داده اند تا اجازه ندهند مرزهای میان دو کشور به محل تردد عناصر نامطلوب و دشمنان روابط دوستانه این دو همسایه شود، چرا که هر قدر همکاری‌های میان نیروهای نظامی ایران و پاکستان افزایش یابد، امنیت مرزهای میان دو کشور نیز به همان میزان تقویت خواهد شد. هرگونه مشکل در مرزها، می‌تواند مقدمه‌ای برای ایجاد سوءتفاهم میان دو کشور باشد، لذا ضرورت توجه به مسائل مرزی و امنیت آن، غیرقابل اجتناب است.
ایران و پاکستان روابطی تاریخی دارند و همسایگانی مهم برای یکدیگر هستند که دوستی متقابل خود را در شرایط سخت ثابت کرده‌اند. همکاری ایران و پاکستان که هر دو تجارب بسیار خوبی در حوزه مبارزه با تروریسم دارند و نیروهای نظامی و مسلح دو کشور در کنار هم می‌توانند ضمن مبارزه موثرتر با تروریسم، کمک قابل توجهی به امنیت منطقه کنند.
موضوعات پاکستان و ایران مرتبط با سایر پرونده‌هایی است که در منطقه وجود دارد. بحث یمن، سوریه، عربستان، عراق، افغانستان و حتی آسیای مرکزی موضوعات مشترک تهران و اسلام‌آباد است که هرکدام اهداف و منافع خاص خود را در این پرونده‌ها دنبال می‌کنند. ضمن اینکه نوع نگاه پاکستان و ایران به آمریکا، طالبان، مسئله افغانستان، داعش و روابط با هند متفاوت است. در واقع ایران و پاکستان دارای مجموعه‌ای از منافع همسو و مشترک و در عین حال برخی اختلاف‌ها در برخی از موضوعات می‌باشند، لذا هرکدام از این پرونده‌ها در جای خود در روابط ایران و پاکستان تاثیرگذار هستند.
با این اوصاف می‌توان گفت که عامل اصلی روابط دو کشور ایران و پاکستان، عامل امنیت ژئواستراتژیک است که زمینه‌ساز همکاری بیشتر دو طرف و نیاز آنها به یکدیگر است. به طور حتم هر تغییری در تعاملات و عوامل ژئواستراتژیک روابط بین ایران و پاکستان بر آینده مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی تاثیری بنیادین برجای می‌گذارد و آینده موازنه قوا در نظام بین‌الملل را نیز دگرگون خواهد کرد.
هرچند هنوز از جزییات دیدار رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با مقامات نظامی پاکستان خبری منتشر نشده، اما باید گفت شرایط و وضعیت منطقه‌ای و بین‌المللی به سمت و سویی می‌رود که زمینه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی و نظامی میان دو کشور باید بیش از پیش افزایش یابد.
www.ana.ir/news/406241
سیدمصطفی میرزاباقری برزی