توسعه کشور و ارتقای استاندارد زندگی در آن مستلزم بهبود و ارتقای کیفیت مدیریت در سازمان های اقتصادی و اجتماعی است. با بهبود مدیریت است که می توان بهره وری را افزایش داد و از ظرفیت ها و امکانات موجود کالا و خدمات بیشتری را تولید نمود و ظرفیت های زیادتری را بوجود آورد.
بهبود مدیریت نیز مستلزم آگاهی و تسلط به دانش مدیریت است. امروزه مدیریت به عنوان یکی از شاخه های معرفت بشری پیشرفت زیادی نموده است و آموزش و تحقیق در زمینه آن گسترش فراوانی یافته است. باتوجه به اهمیت مدیریت در رشد و ارتقای سازمان ها و جوامع، نظام های آموزش عالی کشورها آموزش و تحقیق در حوزه مدیریت را از نظر کیفی و کمی به سرعت توسعه داده اند.
یکی از زمینه های بارز توسعه آموزش مدیریت ایجاد رشته کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی یا مدیریت کسب و کار (MBA) در کشورهای مختلف جهان است. این رشته به سرعت نخست در آمریکا و کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه موفق، گسترش یافته است.
MBA که مخفف Master of Business Administration است؛ به منظور پرورش مدیران کارآمد برای اداره سازمان های اقتصادی و اجتماعی، تولیدی و خدماتی طراحی شده است و این رشته تنها مدیریت بازرگانی نیست. از آنجا که در ایران آموزش مدیریت به سه شاخه اصلی بازرگانی، صنعتی و دولتی تقسیم می شود برای اکثر متقاضیان این گمان پیش می آید که MBA تنها در برگیرنده مباحث مدیریت بازرگانی است و به طور مثال برای مدیریت صنعتی باید به سراغ رشته دیگری رفت در حالی که این تصور کاملا اشتباه است.
MBA مدیریت تجارت (Business) است و تجارت کلیه عملیاتی که از تولید تا فروش و خدمات پس از فروش کالا یا خدمات را شامل می شود و به صورت مکرر اتفاق می افتد. برای رشته MBA حدود 30 گرایش مختلف در کشورهای مختلف تعریف شده است.
فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی و مخصوصا فارغ التحصیلان دوره های فنی و مهندسی وارد این دوره شده و در یک آموزش فشرده و پرکار به فراگیری دانش و فنون مدیریت می پردازند. ترکیب دانش تخصصی دوره کارشناسی و آگاهی و تسلط به دانش و فنون مدیریت در دوره کارشناسی ارشد، از فارغ التحصیلان این دوره مدیران کارآمد و مؤثری می سازد که در افزایش کارآیی و رشد سازمان های اقتصادی و اجتماعی تاثیر بسزایی دارند و به خاطر کسب همین توانایی هاست که در سه دهه اخیر دوره های MBA در کشورهای مختلف جهان به سرعت گسترش یافته و تنها در کشور آمریکا حدود ۷۰۰ موسسه آموزش عالی دوره MBA ارائه می دهند.
اگر می خواهید خود را قانع کنید که چرا باید MBA را انتخاب کنید، کار دشواری نخواهید داشت. جایگاه MBA در دنیای امروز امکان ادامه تحصیل در برترین دانشگاههای داخل و خارج را در اختیار شما قرار خواهد داد. در صورتی که زمینه شغلی مدنظر شما باشد، با توجه به اینکه این رشته بسیار نوپاست و با استقبال شدید سازمان ها نیز مواجه شده است می توان بازار کار بکر و دست نخورده ای برای آن در نظر داشت، هرچند در آمریکا علیرغم سابقه ۸۰ ساله، هنوز بازار کار بسیار وسیعی در اختیار فارغ التحصیلان قرار دارد.
در ایران نیز آمارهای فعلی نشان از تضمین شغل در آینده دارد. MBA قابلیت های شما را ورای تخصصی که اکنون دارید توسعه خواهد داد و شما را به شخصی مبدل خواهد کرد که هیچ سازمانی قادرنخواهد بود به راحتی از روی تخصص شما عبور کند.
این نکته که قادر هستید MBA را به عنوان رشته دوم همراه با رشته اصلی خود امتحان دهید نیز قابل توجه است. هرچند MBA ارزشی ورای رشته های تخصصی و فنی در دنیای امروز دارد.
با تمامی این اوصاف معتقدم که "مدیریت علم نیست ، مدیریت هنر است".
مصطفی برزی / Mostafa Barzi